OEE verisinin neyi ifade ettiğini ve her üretim işletmesi için öncelikli göstergelerden biri olduğunu daha önce defaten söylemiştik. Kısa bir özet geçersek OEE ingilizce "Overall Equipment Efficiency" kelimelerinin baş harfleri. Ekipman verimliliğinin, üretime özel tabiriyle tezgah verimliliğinin ölçüm parametresi.  Üç bileşenden oluşuyor:

OEE = Kalite oranı x Performans Oranı x Kullanılabilirlik oranı

Kalite oranı günlük üretilen parçanın yüzde kaçının problemsiz olduğunun oranı, performans, ayrılan sürede teorik olarak, çevrim sürelerini göre, üretilmesi gereken adetle gerçekleşenin oranı, kullanılabilirlik ise 1 vardiyanın yüzde kaçının üretime ayrılabildiği oranı (setuplar, arızalar, duruşların sonrasında) olarak hesaplanıyor.

Yukarıdakiler hemen tüm üreticilerin bildiği temel bilgiler. Çoğu işletme bu oranın ölçümü için bir sistematik geliştirmiş ve takibini yapar durumda. Ancak maalesef her zaman doğru şekilde kullanılamıyor. İnternette OEE.com sitesinde OEE ölçümünde en sık yapılan hatalar ile ilgili bir yazı buldum. Paylaşmak istedim. Orjinaline buradan ulaşabilirsiniz....

1) İçerikten çok skora odaklanmak:

OEE göstergesinin sonuç değeri, eğer bunu oluşturan 3 bileşene bakmıyorsanız bir anlam ifade etmez. OEE değerini üç ana odakta bölmeli, herbirinin "100" olmasını neyin engellediğini çıkarmalı ve daha da önemlisi bunlara aksiyon almalısınız.

2) Gerçek değer yerine ideal çevrim süresi

Birçok işletme çevrim sürelerini tezgahın sağlayabileceği en düşük süre yerine "ideal" ya da "standart" süreler ile sisteme giriyor. Oysa doğru analiz yapılabilmesi için gerçek en kısa çevrim süresinin alınması ve bunun üzerindeki tüm sürelerin kayıp olarak değerlendirilmesi gerekir. Ne kadar şeffafsanız o kadar doğru veri toplarsınız. 

3) Setupları hesaba katmamak

Setup süreleri planlı süre olarak kabul edilip OEE hesabı içerisinden çıkarılmamalıdır. Her şekilde ayar ve tip dönüş süreleri de sistemin verimsiz olduğu sürelerdir ve OEE bu süreleri de içerecek şekilde hesaplanmalıdır.

4) Çok fazla veri toplamak

Birinci maddede sadece tek bir sayıya bakmanın aksine, OEE verisi de çok fazla parçalara ayrılmamalı ve veri kirliliği yaratılmamalıdır. Çok uzun bir hata kodları listesi, uzun bir arıza duruş kodları listesi veri gireceklerin karışıklık yaşamasına, çok fazla vakit kaybetmesine neden olur. Anlamlı aksiyon çıkartamayacağınız detay verileri toplamayın. Veri sonuca götürecek kadar detaylı, hızlı götürecek kadar da sade olmalıdır. Bir örnek vereyim. Bir Montaj hattının OEE'si 85 olsun. Bunu %100 kalite oranı, %97 performans oranı ve %87 kullanılabilirlik oranı oluştursun. Doğal olarak öncelikli hedef %13lük kullanılabilirlik kayıp oranını analiz etmek olmalıdır. Bunu arıza duruşları ve setuplar olarak ayırdık diyelim. Arıza duruşları da mekanik ve elektiriksel olarak ayırdık. Elektriksel olanları da sensör kaynaklı olanlar, elektronik kart kaynaklı olanlar diye ayırdık. Bir derece daha ileriye gitmek yani örneğin sensörleri de marka ya da tipe göre ayırmak artık gereksiz veri toplamaya ve çok fazla kod belirlemeye girecektir.

5) OEE skorunu anlamsız karşılaştırmalarda kullanmak

Her işletmenin ve her tezgahın OEE değer aslında kendine özgüdür. İşletmeler genellikle ürünler arası, fabrikalar arası ya da hatlar arası karşılaştırmaya çalışır. Elbette sektör ortalamaları ya da kabul edilebilir hedeflere göre karşılaştırma önemlidir ancak elmayla armutu kıyaslamamaya benzer karakteristikler göstermeyen ürün hatlarını OEE datası üzerinden derecelendirmemeye dikkat etmek gerekir.

6) OEE nin önemini anlatmak

Çalışanlara doğru anlatılmadığı, içeriği ve önemi aktarılmadığı sürece OEE soyut bir kavramdır. OEE veri girişi ve analizini yapacak olan personelin derinlemesine eğitimden geçmesi, verimliliği oluşturan alt bileşenlerin etkisini anlaması ve nasıl iyileştirileceğini bilmesi çok önemlidir. Bu husus birçok işletmede gözardı edilir.

 OEE konusunda genel olrak yapılan hatalar böyle. İşletmenizde OEE ya da herhangi başka bir göstergenin sağlıklı çalışması ve size doğru yönde sinyaller vermesi için girdiğiniz verinin doğruluğunu, anlamlılığını mutlaka sorgulamak zorundasınız. Aksi bir sürü renkli ve anlamsız grafik olarak karşınıza çıkacak ve asıl işi kayıpları azaltmak olan bu takip sistemlerinin kendileri zaman kaybına dönüşecektir.